Değer artış payı ya da rant vergisi, gayrimenkulün eski değeri ile yeni değeri arasında fiyat farkı meydana gelmesi durumudur. Fiyat farkı, taşınmazı etkileyen herhangi bir imar değişikliğinden kaynaklanır. Gayrimenkulde artış olması halinde artışın bir kısmı kamuya aktarılır. Değer artışının neyden kaynaklandığı, artış payının oranının belirlenmesini sağlar. Eğer devletin yaptığı imar değişikliği sonucunda taşınmazın fiyatı artarsa rant vergisi %40 ila %60 arasında bir orana sahiptir. Bununla birlikte vatandaşın kendisinin değişiklik yapması halinde değer artış payının %80 ila %100 arasında değiştiği bilinir.
Değer artış payı ya da rant vergisi, gayrimenkulün eski değeri ile yeni değeri arasında fiyat farkı meydana gelmesi durumudur. Fiyat farkı, taşınmazı etkileyen herhangi bir imar değişikliğinden kaynaklanır. Gayrimenkulde artış olması halinde artışın bir kısmı kamuya aktarılır. Değer artışının neyden kaynaklandığı, artış payının oranının belirlenmesini sağlar. Eğer devletin yaptığı imar değişikliği sonucunda taşınmazın fiyatı artarsa rant vergisi %40 ila %60 arasında bir orana sahiptir. Bununla birlikte vatandaşın kendisinin değişiklik yapması halinde değer artış payının %80 ila %100 arasında değiştiği bilinir.
Değer Artış Payı (Rant Vergisi) Nasıl Belirlenir?
Rant vergisinin belirlenmesinde çeşitli hususlar ön plana çıkar. Değer artış payının tespiti için Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yetkilendirilen lisanslı uzman kişiler görev alır. Bu kişiler ilk olarak plan değişikliği raporu hazırlar ve ilgili rapor, idarece oluşturulacak değer tespit komisyonu tarafından detaylı bir şekilde incelenir. Raporda belirtilen mer-i plan şartlarındaki değer ile değer tespiti yapılması sonrasında meydana gelen değişiklik baz alınarak artış payı tespit edilir.
Değer Artış Payının (Rant Vergisi) Ödemesi Ne Zaman Olmalıdır?
Rant vergisinin daha önceden belirlenen takvim döneminde ödenmesi gerekli olup ödeme yapılmaması halinde cezai işlem uygulanması olanaklıdır. Taşınmaz malikleri tarafından ödenmesi zorunluluk arz eden verginin ruhsat aşamasında ödemesi yapılmalıdır. Eğer ruhsat aşamasında vergi ödenmezse en geç tarih taşınmazın ilk satışıdır. Bu kapsamda T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Muhasebe birim hesabına ödenmesi gereklidir.
Rant vergisi düşünüldüğünde genel olarak şu aşamaların ön plana çıktığını söylemek mümkündür:
- İmar planı değişikliği ilgili birim tarafından onaylanır.
- Belediye ya da bakanlık değer artışını çeşitli yöntemleri kullanarak hesaplar.
- Pay resmileştirilir.
Son olarak mülk sahibi, rant vergisini ruhsat alırken veya yapılaşma hakkını kullanmadan hemen önce ödemek durumundadır.
Hangi Durumlarda Değer Artış Payı Hesaplanmaz?
Bazı durumlarda değer artış payının hesaplanmadığını söylemek mümkündür. Rant vergisinin hesaplanmadığı durumlar şu şekilde sıralanabilir:
- Kamu yatırımları adına ayrılan ve kamu mülkiyetinde olan alanlar
- 16/05/2012 tarihli ve 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında bulunan alanlar
- Mazbut ve mülhak vakıflara ait alanlarda yapılacak plan ya da plan değişiklikleri
Bu tür durumlarda değer artış payının hesaplanması söz konusu değildir.
Gayrimenkul değerleme konusunda hizmet sunan Denge Değerleme, gayrimenkulün piyasadaki karşılığını bulmanızda sizlere yardımcı olur. Elinizde arsa ya da ticari alan bulunuyorsa Denge Değerleme hizmetinden yararlanarak taşınmazın değeri hakkında bilgi edinebilirsiniz.
