Şufa Hakkı Nedir?
Bir rüçhan hakkı pay sahibine sermaye artırımı halinde tüzüğe dayalı olarak veya üçüncü kişiler nezdinde diğer ortakların mevcut paylarını, sermaye artırımı halinde payı oranında yeni ihraç edilen payları sözleşme ile satın alma önceliği verir.
Önalım Hakkı Nedir Ve Kimler Kullanabilir?
Önalım hakkı, birden fazla kişiye ait olan bir mülktür. Müşterek mülkiyette, bir hissedar mülkteki paylarının tamamını veya bir kısmını satmak isteyebilir. Diğer ilgili taraflar, mülkün türü ne olursa olsun, satılık mülkün edinilmesinde önceliğe sahiptir. veya diğer türlerde, ortak mülk olması önemlidir.
Önalım Hakkı
Türk Ticaret Kanunu 14 Şubat 2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (Türk Ticaret Kanunu; TTK), mevcut pay sahiplerine, payları oranında sermaye artırımı yoluyla çıkarılacak yeni payları (rüçhan hakkı) açıkça vermektedir. Pay sahiplerinin abonelik hakları Ana Sözleşme (Ana Sözleşme) ile sınırlandırılamaz ve hariç tutulamaz. Her halükarda, ticaret sicilinde üyelik hakkının kısıtlanması veya yasaklanması önemli bir sebebe dayanmalı, kısıtlama veya yasaklama şirketin menfaatine olmalı ve makul olmayan sebeplerle kimseye avantaj veya dezavantaj sağlamamalıdır. Şirketin, bölümlerinin veya yan kuruluşlarının satın alınması ve çalışanların şirkete katılımı yönetim Kurulu, kararında rüçhan hakkının özelliklerini belirlemek ve bu hakkın kullanılmasından en az 15 gün önce pay sahibine bilgi vermekle yükümlüdür.
Sözleşmeye Dayalı Ve Yasal Rüçhan Hakları Arasındaki Fark
Rüçhan hakkı TTK’da kanuni bir hüküm olarak düzenlenmiş olup, pay sahipliği haklarının ihlali halinde pay sahibinin talebi üzerine payların devri iptal edilerek devrin hükümsüzlüğüne neden olabilir. Yıllık Genel Kurul’un sonunda, hisseler geçerliliğini korur, ancak temerrüde düşen hissedar zararlardan sorumludur.
Sözleşmeden Doğan Şuf’a Hakkı
Bir kişinin yasal bir yükümlülüğü olmamakla birlikte, kendi mülkü/mobilyası üzerindeki hakkını başkasının yararına olmak üzere sahibine sıradan yazı şeklinde bir sözleşme ile, yani noter tarafından resmi olarak verilmesine gerek yoktur, devredebilir. (TBK 237/III )
Kanundan Doğan Şuf’a Hakkı
Kanuna göre bu hakkın kullanılması için bu hakkın tapu kütüğüne kaydedilmesi gerekmez. Çünkü hak sahibinin kanuna göre şufa hakkı vardır, ancak bu haktan vazgeçmişse feragat sözleşmesinin yazılı olarak düzenlenmesi ve tapuya işlenmesi gerekir (TMK; m. 731/12).
Vasiyetnâmeden Doğan Şuf’a Hakkı
Öğretide vasiyetnâme ile de bir kişi lehine şufa hakkının tanınabileceği kabul edilmektedir. Kanunen bunun önünde bir engel bulunmamaktadır.
Şufa Hakkı Nasıl Engellenir?
Şuf’a hakkının nasıl engelleneceği konusu uygulamada sıklıkla sorulmaktadır. Şufa hakkı Hak sahibinin Feragati , Cebri icra, Satış Dışı Gerçekleşen Devir ve Fiili taksim yolu ile engellenir.
Hak Sahibinin Feragati
Bu hakların tüm satışlarda geçerli olması için ilgilinin taşınmaz üzerindeki haklarından feragat etmek istemesi halinde, bu feragatin idari geçerlilik şartına bağlı olarak satıştan önce yazılı olarak yapılması ve bir tutanak tutulması gerektiği unutulmamalıdır. (TMK; md. 733/II).
Cebri İcra
Şuf’a hakkı sadece irâdî satışlar için söz konusu olduğundan cebrî icra yolu ile gerçekleşen satışlar için bu hak kullanılamaz.
Satış Dışı Gerçekleşen Devir
Eğer şufa hakkına konu mal, satış işlemi dışında başka bir yolla (bağış veya trampa gibi) devredilmiş ise bu hak kullanılamayacaktır.
Fiilî Taksim
Kanun fiilî taksimi düzenlememiştir, ancak uygulamada, özellikle Yargıtay içtihatları çerçevesinde, gerçek bölünmenin belirli koşullar altında ilk ret hakkının kullanılmasını engelleyebileceği kabul edilmektedir.
Hisseli Tapuda Şufa Hakkı Nedir?
Hisseli tapuda, paydaşın payını kısmen veya tamamen satması halinde diğer paydaşların öncelikli olarak satın alma hakkını dava yoluyla edindiği haktır. Hisseli gayrimenkullerde, payı kısmen veya tamamen satan paydaş veya alıcı diğer paydaşlara noter aracılığıyla satışı bildirmelidir. Hisseli tapuda, şufa hakkı hissenin üçüncü kişiye satılmasıyla uygulanabilecektir.
Kanuni rüçhan hakkı şartları nelerdir
Kanuni rüçhan hakkının ortaya çıkması aşağıdaki şartların yerine getirilmesine bağlıdır:
Önalım hakkı ancak ortak mülkiyetteki arsalar için sorgulanabilir.
Önalım hakkı sadece ilgili taraflarca sorgulanabilir.
Mülk paylaşımı, mülkiyetin ilgili taraflarca kendi aralarında bölünmesi ve mülkiyetin her bir ilgili tarafça uygun şekilde kullanılmasıdır.
Şufa Hakkı Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Hak sahibi tarafından açılacak davada görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir. Örneğin Kadıköy’de bulunan bir taşınmazdaki hakkını kullanmak isteyen kişi İstanbul Anadolu Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açmalıdır.
