Bridge, Mart 2021

Halihazırda üyesi ve Türkiye temsilcisi olduğumuz European Valuers Alliance-Avrupa Değerleme Şirketleri Birliği’nin daveti ile geçen hafta içerisinde 2020 yılının değerlendirmesi ile 2021 yılı beklenti ve öngörülerinin dile getirildiği bir toplantı gerçekleştirildi.
Tıpkı ülkemizde olduğu gibi, dünya genelinde pandeminin gölgesinde geçen 2020 yılı, gayrimenkullere ilişkin yeni tartışmaları ve mevcut kullanım fonksiyonlarının yeni dönemde ne olacağına ilişkin fikir alışverişleri bu platforma da taşındı. Adı geçen Birlik bünyesinde Birleşik Krallık, Almanya, Belçika, Hollanda, Portekiz, Avusturya, İspanya, Fransa, İtalya, İsviçre, Norveç, İsveç, Polonya ve Yunanistan’da faaliyet gösteren köklü değerleme şirketlerinin yer alması kıta Avrupa’sının bu gözde yerlerindeki gelişmelerle ilgili bilgilerin ilk ağızdan öğrenilmesi imkanını sağladı.

Amsterdam, Londra, Paris, Madrid, Milano, Manchester, Roma, Berlin gibi büyük metropollerde ofisler ve dükkanlar gibi ticari gayrimenkullerde doluluk oranlarında ciddi düşüşler bulunduğu, öyle ki, Paris’in dünyaca ünlü figürü olan, Champs Elysées Bulvarı’nda dahi kafelerin, restoranların ve mağazaların kapandığı ifade edildi. Gerek ofislerde, gerekse dükkanlarda kısa dönemde toparlanmanın gerçekleşmesi zor görünüyor. Bununla beraber, 2021 yılının 2 Yarısından itibaren aşılama çalışmalarının yaygınlaşmasıyla durumun değişmeye başlayacağı ve ticari gayrimenkullerin yeniden toparlanma sürecine gireceği öngörüsü de mevcut. Kuşkusuz ki, ofisler ve perakende kullanıma yönelik gayrimenkuller birbirinden farklı dinamiklere bağlı olarak seyrediyor. Uzaktan çalışma düzenine geçilmiş olmasıyla beraber bahsi
geçen bu metropollerde ofis talebi önemli ölçüde düşerken birçok kurumun yeni dönemde ofislere dönülmeyebileceği yönündeki açıklamalarına şahit olmaktayız.

Ofis talebinin kısa dönemde düşük seviyelerde seyretmesi beklenirken, bu durum bu nitelikteki gayrimenkullere yeni işlevler kazandırılması arayışlarını da beraberinde getirmekte. Ancak, yeni işlev kazandırma süreçleri de uzun vadeli bir yatırım kararı niteliği taşıması, yeni faaliyet alanına ilişkin yasal izinler alınması gerekliliği, mevcut yapının yapısal özelliklerinin geliştirilecek fonksiyona uygun olması, olmadığı takdirde ise yatırım maliyetleri ve bu yatırımı karşılayacak finansman ihtiyaçları gibi süreçleri de beraberinde getiriyor. Aynı ülkemizde olduğu gibi. Gerek European Valuers Alliance bünyesindeki partnerlerimizin, gerekse Denge olarak şirketimizin kurumsal görüşü de pandemi sebebiyle son 1 yılda ivme kazanan bu talep düşüklüğünün aşının yaygınlaşmasına paralel olarak toparlanma eğilimine gireceği yönünde.