Bridge, Ocak 2022

İlk makalemizde daha çok değer ve değeri oluşturan faktörler üzerinde durmuş, elimizden geldiğince konuyu anlamaya ve bir derinlik kazandırmaya çalışmıştık.

Bu noktada şu an için değerin oluştuğunu kabul edersek, hangi değer esasının kullanılmasının doğru olacağı hususuna açıklık getirmek doğru olacaktır. Zira değer esası, değer tespitine konu unsurun içerisinde bulunduğu piyasa özellik ve koşulları ile değer tespitinde kullanılacak veri ve varsayımlar açısından belirleyici olmaktadır. Metaverse’de şu an için regüle bir piyasanın yanı sıra bilinçli bir alıcı ve bilinçli bir satıcı kitlesi bulunmadığından Pazar Değerinden bahsetmek oldukça zor. Çünkü her şeyden önce satın alınacak unsurun nasıl kullanılacağı, ne tür yararlar sağlayacağı vb. konular henüz açıklığa kavuşmuş değil. Örneğin bir arsa yatırımı yapmakla ne gibi bir yarar sağlanabilir? Üzerine konut inşa edilip satılabileceğini veya güzel bir iç dekorasyonla elinizde tutabileceğinizi düşünebilirsiniz. O takdirde yapılan yatırım ikinci bir ev açmak ve giderlerine katlanmak mı olacak? Bir taraftan ışınlanma ile gezegenler arasında seyrüsefer yapılabildiği ve uzay yaşamının deneyimlenebildiği bir ortamda, dünyadaki dört duvar arası yaşamı Metaverse’e taşımak beklentisiyle arsa almak ne kadar doğru zamanla göreceğiz.

Benzer şekilde belirli merkezlere yakın konumlanan ya da ana cadde üzerinde bulunan taşınmazlara yapılan yatırımlarda yaya trafiğinden ya da toplu taşıma araçları ile ulaşım kolaylığını düşünerek bir sinerji yaratılması mı umulacak bu dünyadaki gibi…

Öyle gözüküyor ki; sanal evrenin bu erken aşamasında, değer algısı yerine, sadece satıcı tarafından belirlenen fiyatlardan bahsetmek şuan için gerçekçi olacaktır.

Bu noktada yatırım kararının bir değer esası ile ilişkisinin kurulması söz konusu olacaksa bu biraz zorlama ile de olsa ancak Yatırım Değeri ile ifade edilebilir, kanaatimi paylaşmak isterim.

Zira Yatırım Değer Esasında değer tespiti hangi kişi, kurum ya da kuruluş için yapılıyorsa o kişi, kurum ya da kuruluşun içerisinde bulunduğu durum, risk algısı ve beklentileri esas alınarak yapılmakta. Böylece aynı
taşınmazın alıcı konumundaki farklı gerçek kişi, kurum ya da kuruluşlar açısından ifade edeceği yatırım değeri beklenti ve risk algılarındaki farklılıklara göre değişiklik arz edebilecektir.

Öyle anlaşılıyor ki sanal arsanın bulunduğu bir sanal evrenin tasarlandığı ortamın sahip olduğu özellikler ve yetenekleri, arsanın değerinin oluşması, korunması ve ileriki dönemlerde olumlu yada olumsuz yönde değişim göstermesinde belirleyici etmenlerden olacak.