Zamana ve bazı şartlara bağlı olarak, gayrimenkul değerleri değişmektedir. İlgili taşınmazın değerinin tespit edilmesi ya da en başından değerinin belirlenmesi işlemine gayrimenkul – konut değerleme raporu adı verilir. Objektif bir şekilde yapılması ve pek çok değişkenin bir arada tutularak raporlama faaliyetinin tamamlanması önemlidir. Bu konuda destek almak istiyorsanız Sermaye Piyasası Kurulu be BDDK tarafından lisans verilmiş bir değerleme uzmanına başvurmanız önemlidir. Aksi takdirde elinizde geçerli bir değerleme raporu olmayacağı gibi ilgili gayrimenkulün çok daha farklı fiyatlardan satışa sunulması söz konusu olabilir.
Gayrimenkul Değerleme Raporu Nedir?
Bir gayrimenkulün fiyatının yeniden belirlenmesi için gayrimenkul değerleme raporu kullanılmaktadır. Genellikle değerleme raporu denildiğinde akla söz konusu konut ya da gayrimenkulün satış fiyatı gelse de devir ve birleştirme, takasta, finansman kullanılmasında, teminat verilmesinde, borçlanmanın yapılandırılmasında hatta bir gayrimenkul satın alınmasında bile bu rapordan destek alınmaktadır. Bu sebepledir ki, gayrimenkul değerleme raporu hem profesyonel bir ekip tarafından hazırlanmalı hem de objektif ve tarafsız bir şekilde değer belirtilmelidir.
İlk olarak değerleme raporunda tapu bilgileri baz alınarak rapora başlanır. İmar durumu, şerh, beyan veya ipoteklerin olup olmamasına dikkat edilir. Gayrimenkulün imar durumu, yapı kayıt belge ve ruhsatları ve bu ruhsatların metre kare cinsinden büyüklüğüne dikkat edilir. İlgili gayrimenkulde kaçak yapılaşmanın varlığı ve yeni yapıya izin verilip verilmediği de değerleme raporunu doğrudan etkiler.
Gayrimenkul Değerleme Raporu Neden Önemlidir?
Değerleme raporu genellikle bankalar ve bazı kurumların taleplerine göre profesyonel ekipler tarafından hazırlanır. Hazırlanması esnasında projeye ve isteğe göre farklı değerlendirme seçeneklerinden yararlanmak mümkün olabilir. Genel hatları ile değerlendirme raporları birbirine benzemektedir.
Alıcı veya satıcı fark etmeksizin gayrimenkul üzerinde işlem yapan herkesin çıkarlarının korunması amacıyla tarafsız bir şekilde hazırlanması son derece önemlidir. Özellikle basit bir değişkenin bile gözden kaçırılması değerlendirme raporunun özelliğini ve doğruluğunu bütünüyle etkileyebilir.
Değerleme raporu sayesinde gayrimenkul sahibi ve satın almak isteyen kişi ya da kuruluşlar daha detaylı bilgilere ulaşabilirler. Bu konuda ilk bakışta anlaşılmayan ve taşınmazın değerini doğrudan etkileyen olumlu ya da olumsuz özellikleri de detaylı bir şekilde listelenir.
Bunlar arasında; gayrimenkulün bulunduğu bölgede toplu taşıma proje ya da duraklarına uzaklık, bina hasarı, çevredeki mülklerin sayısı ve imar durumları, sit alanlarına uzaklığı, malzeme ve işçilik kalitesi, arazi engebesi varsa ağaç yapısı ve nitelikleri, imar onay durumu, elektrik, su, doğalgaz ve internet hatlarına uzaklığı, çevrede bulunan plansız yapılaşmanın varlığı gibi faktörler profesyonel bir göz ile özetlenir ve bu şekilde değerleme raporu ortaya çıkarılmış olur.
Gayrimenkul değerleme raporunun geçerlilik süresi aksi belirtilmediği sürece 3 aydır. Yine yapılan değerlemeler ve tekrar yapılan değerlemeler arasındaki süre baz alındığında Türkiye’de büyükşehirlerde minimum 6 ay, küçük şehirlerde ise minimum 12 ay geçerliliğini koruyacağı ön görülür. Yine de bu rakamların bir resmiyeti olmayıp kurum ve kuruluşlar için geçerlilik süresi olarak 3 ay kabul edilmektedir.
